Κείμενο Επεξεργασίας -Οι Άθλιοι

Το παρακάτω απόσπασμα από το λογοτεχνικό έργο "Οι Άθλιοι" μπορεί να διδαχτεί συνοδευόμενο από τις παρακάτω ερωτήσεις κατανόησης πολλαπλής επιλογής.

Οι Άθλιοι
ΒΙΚΤΩΡ ΟΥΓΚΩ (1802-1885)

Είμαστε στο Παρίσι του 1832. Οι Παριζιάνοι, δυσαρεστημένοι
με τον ανώτατο άρχοντά τους Λουδοβίκο-Φίλιππο, εξεγείρονται.
Ένα νέο αγόρι, ο Γαβριάς, άφησε την ασφάλεια
του οδοφράγματος όπου οι εξεγερμένοι* φίλοι του αντιστέκονται εναντίον των εθνοφρουρών.
Με κίνδυνο της ζωής του, προσπαθεί να γεμίσει ένα καλάθι με φυσίγγια των νεκρών στρατιωτών για να τα φέρει στους υπερασπιστές του οδοφράγματος απ’ τους οποίους
λείπουν τα πολεμοφόδια.

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΓΑΒΡΙΑ

Μπουσουλούσε μπρούμυτα, έτρεχε με τα τέσσερα, βαστούσε το καλάθι στα δόντια του, στριφογύριζε, γλιστρούσε, αλαφροσέρνονταν, γυρόκλωθε απ’ τον ένα σκοτωμένο στον άλλον, κι άδειαζε τις μπαλάσκες* ή τις φυσιγγιοθήκες όπως ένας πίθηκος ανοίγει μια καρύδα.
     Απ’ το οδόφραγμα, απ’ το οποίο δεν είχε απομακρυνθεί ακόμα πολύ, δεν τολμούσαν να του φωνάξουν να γυρίσει πίσω, από φόβο μήπως προκαλέσουν απάνω του την προσοχή των αντιπάλων. 
Απάνω σ’ ένα πτώμα δεκανέα βρήκε ένα φλασκί με μπαρούτι*.

•                     Αυτό είναι για τη δίψα, είπε βάζοντάς το μέσα στην τσέπη του.

    Με το να πηγαίνει όλο πιο πέρα, έφτασε στο σημείο όπου η καταχνιά των πυροβολισμών γινόταν διάφανη...
Τη στιγμή που ο Γαβριάς ξαλάφρωνε απ’τα φυσέκια του ένα λοχία που κοίτονταν νεκρός κοντά σ’ ένα οδόσημο, μια σφαίρα χτύπησε απάνω στο κουφάρι.
- Πανάθεμά τους! Έκαμε ο Γαβριάς. Μου σκοτώνουν τώρα και τους νεκρούς μου.   
Μια δεύτερη σφαίρα άστραψε στο λιθόστρωτο, δίπλα του. Μια τρίτη έριξε κάτω το καλάθι του.
Ο Γαβριάς κοίταξε και είδε πως αυτή προερχόταν απ’ το προάστιο.
Ανασηκώθηκε τότε ολόισος, ολόρθος με τα μαλλιά του στον άνεμο. Με τα χέρια στη μέση με το βλέμμα καρφωμένο στους εθνοφρουφρούς του πυροβολούσαν, και τραγούδησε:
Το Ναντέρ1 είν’άθλιο μέρος,
φταίει εκείνος ο Βολταίρος2 ,
τούβλα είναι στο Παλαισώ3 
φταίει εκείνος ο Ρουσσώ4 .

1  Προάστιο στα δυτικά του Παρισιού.

2  Γάλλος συγγραφέας

3 Προάστιο στα νότια του Παρισιού.

4 Γάλλος συγγραφέας.

    Έπειτα σήκωσε από χάμου το καλάθι του, έβαλε μέσα τα φυσέκια που είχαν πέσει, χωρίς να χάσει ούτ’ ένα και προχωρώντας προς το μέρος των πυροβολισμών έσκυψε ν’απογυμνώσει μιαν άλλη μπαλάσκα. Εκεί παρά λίγο να τον πετύχει μια τέταρτη σφαίρα. Ο Γαβριάς τραγούδησε:

Αν δεν είμαι αφέντης βέρος,
φταίει εκείνος ο Βολταίρος,
αν με κράζουν νεοσσό,
φταίει εκείνος ο Ρουσσώ.

    Μια πέμπτη σφαίρα δεν κατάφερε παρά να του αποσπάσει μια τρίτη στροφή:

Αν πειράζω ιδιαιτέρως
φταίει εκείνος ο Βολταίρος,
τους παράδες αν μισώ,
φταίει εκείνος ο Ρουσσώ.

    Αυτό τράβηξε έτσι κάμποση ώρα.
Το θέαμα ήταν τρομερό και θελκτικό. Ο Γαβριάς, ενώ τον ντουφεκούσαν, κορόιδευε τις ντουφεκιές. Φαινόταν πως έκανε πολύ γούστο. Ήταν το σπουργίτι που τσιμπούσε τους κυνηγούς. Σε κάθε ομοβροντία απαντούσε με μια στροφή. Τον σκόπευαν αδιάκοπα κι όλο δεν τον πετύχαιναν. Οι εθνοφρουφοί κι οι στρατιώτες γελούσαν καθώς τον ζύγισαν με το μάτι...
Ωστόσο, μια σφαίρα ριγμένη πιο εύστοχα ή πιο ύπουλη απ’ τις άλλες, κατάφερε να πετύχει το παιδί-πυγολαμπίδα*. Είδαν το Γαβριά να τρικλίζει, έπειτα έγειρε χάμου. Όλοι απ’ το οδόφραγμα έβγαλαν ένα ξεφωνητό. Αλλά... ο Γαβριάς δεν έπεσε παρά για να ξανασηκωθεί. Ανακάθισε, ενώ μια μακριά χαρακιά αίματος αυλάκωνε το πρόσωπό του. Σήκωσε τα δυο του μπράτσα στον αέρα, κοίταξε προς το μέρος απ’όπου τον είχαν πυροβολήσει κι άρχισε να τραγουδάει:

Γλίστρησα, κι ας είναι θέρος,
φταίει εκείνος ο Βολταίρος,
ένα ρούπι και μισό, 
φταίει εκείνος ο...

    Αλλά δεν αποτελείωσε. Μια δεύτερη σφαίρα του ίδιου σκοπευτή τον σταμάτησε μονομιάς. Αυτήν τη φορά έπεσε με τα μούτρα στο λιθόστρωτο και δεν ξανασάλεψε πια. Αυτή η μεγάλη ψυχούλα είχε πετάξει πέρα.

Λεξικό
* ανακάθισε: κάθισε πίσω, πάνω στα πισινά του.
*  εξεγερμένοι: (συν.) επαναστατημένοι.
* μπαλάσκες: θήκη καλυμμένη με δέρμα που το έφερναν στη ζώνη ή στη ζωστήρα
τους, όπου οι στρατιώτες έβαζαν τα φυσίγγια τους. 
* πυγολαμπίδα:  Έντομο που βγάζει από πίσω μια μικρή φλόγα που αναβοσβήνει.
Λέγεται για κάποιον που είναι σβέλτος, γρήγορος, άπιαστος.
* φλασκί με μπαρούτι: μικρό πλατύ δοχείο, όπου έβαζαν το μπαρούτι για τα
φλογοβόλα όπλα.

Εκπαιδευτικός Σταύρος Παπαδάκης
Για να κατεβάσετε και τις ασκήσεις πατήστε εδώ