Πολλοί γονείς μάς ρωτούν πώς τα παιδιά τους θα αγαπήσουν τα Μαθηματικά και δεν θα τα αντιμετωπίσουν ως ένα μάθημα, που θα το φοβούνται στο μέλλον. Οι βάσεις για μία μετέπειτα θετική στάση απέναντι σε ένα γνωστικό αντικείμενο σίγουρα μπαίνουν από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού σχολείου. Συνεπώς, από την Α΄ τάξη είναι καλό να καλλιεργηθεί η αυτοπεποίθηση και η χαρά από την ενασχόληση με τα Μαθηματικά, μέσα από μία ποικιλία ευχάριστων τρόπων μάθησης, οι οποίοι δεν θα απευθύνονται μόνο στον ακουστικό και οπτικό τύπο μαθητή.
Μπορούν λοιπόν τα Μαθηματικά να γίνουν παιχνίδι; Παρακάτω σας δίνουμε κάποιες ιδέες για δραστηριότητες και παιχνίδια με τους αριθμούς που σκεφτήκαμε ή ανακαλύψαμε στο διαδίκτυο.
Δραστηριότητες αρίθμησης
• Μετράμε καθημερινά σαν ποίημα κάνοντας διαφορετικές κινήσεις στις μονάδες και στις δεκάδες (π.χ. χτυπάμε εναλλάξ τα πόδια στις μονάδες και πηδάμε στις δεκάδες ή περπατάμε στο χώρο στις μονάδες και πηδάμε στις δεκάδες).
• Μετράμε ανάποδα (θα τους βοηθήσει μελλοντικά στη αφαίρεση).
• Μετράμε τους ζυγούς (δυνατά) τους μονούς (σιγανά ή από μέσα μας) ή και το αντίστροφο. • Ξεκινάμε να μετράμε από έναν αριθμό που έχει διαλέξει το παιδί (π.χ. 7,8,9,10…20) ή αντίστροφα (7,6,5,4,3,2,1).
• Ένα παιδί λέει έναν αριθμό και τον αναπαριστούμε με κινήσεις (π.χ. 13. Χτυπάμε τη δεκάδα με το χέρι και εναλλάξ το πόδι τρεις φορές. Το παιδί δείχνει τί χτύπησε η ομάδα σε έναν πίνακα με αριθμούς). Αναπαριστούμε τον αριθμό με κινήσεις και τα παιδιά θα πρέπει να μαντέψουν ποιον αριθμό χτύπησα (πιο δύσκολο).
Δραστηριότητες απαρίθμησηςΣύγκριση ποσοτήτων (περισσότερα, λιγότερα, ίδια, τόσα -όσα…)
• Παιχνίδια με κάρτες (π.χ. αυτός που σήκωσε την κάρτα με την μεγαλύτερη ποσότητα παίρνει την κάρτα του άλλου. Νικητής αυτός που κέρδισε τις περισσότερες κάρτες).
• Να χτυπήσουν στο ταμπουρίνο τόσα χτυπήματα όσα άκουσαν.
Σύνδεση ποσότητας και ονομασίας.
• Να μετρήσουμε τα δάχτυλα του ενός χεριού.
• Πόσα παιδιά είναι σήμερα στην τάξη;
• Πόσες τσέπες έχουν σήμερα τα ρούχα μας;
• Πόσα κεράκια έχει η τούρτα;
• Πόσα αυτοκόλλητα έχει ο χάρτης;
• Μέτρησε τις πεταλούδες στην εικόνα κλπ.
• Δώσε μου 5 τουβλάκια από το κουτί.
Σύνδεση αριθμών και γραφής.
• Κόβουν αριθμούς από περιοδικά και εφημερίδες και βάζουν μαζί τους ίδιους.
• Κυκλώνουν έναν συγκεκριμένο αριθμό.
• Γράφουν αριθμούς στο ημερολόγιο.
• Φτιάχνουμε τον τηλεφωνικό κατάλογο της τάξης.
• Γράφουν αυτό που τους έτυχε στο ζάρι.
Η έννοια της διαδοχής (νοερή αριθμογραμμή)
• Να βάζουν ανακατεμένους αριθμούς στη σωστή σειρά.
• Ποιο είναι το μεγαλύτερο το 2 ή το 4;
• Να συμπληρώσουν το lotto βἀζοντας ένα παραπάνω ή ένα παρακάτω από αυτό που δείχνει το ζάρι. • Ποιος αριθμός είναι μετά το 3, ποιος πριν το 5;
Η έννοια της διατήρησης του αριθμού.
Αφορά τη σχέση μέρους προς όλο (π.χ. το 4 μπορεί να χωριστεί με πολλούς τρόπους 3 και 1, 2 και 2, 1 και 1 και 2 κλπ.). Την έννοια της διατήρησης του αριθμού στα προνήπια τη δουλεύουμε μέχρι το 5 και στα νήπια μέχρι το 10.
• Μάντεψε πόσα έχω στο άλλο χέρι (μέχρι 4 παιδιά).
Δίνουμε 5 μικρά αντικείμενα σε κάθε παιδί. Τα απαριθμούμε αρχικά, ώστε όλοι να δουν ότι είναι 5. Βάζουμε μερικά στο ένα χέρικαι μερικά στο άλλο. Δείχνουμε στα παιδιά τί έχει στο ένα χέρι και τους ζητάμε να μαντέψουν πόσα έχουμε στο άλλο. Στην αρχή χρησιμοποιούμε μικρούς αριθμούς και στη συνέχεια μεγαλύτερους.
• Οργάνωση μιας συγκεκριμένης ποσότητας σε δυο επιφάνειες με διαφορετικούς τρόπους.
Έχουμε 2 δέντρα και 5 πορτοκάλια. Τοποθέτησε όπως θέλεις τα πορτοκάλια στα 2 δέντρα και στη συνέχεια παρουσιάσέ τα στην ομάδα (π.χ. να μοιράσουν 5 πορτοκάλια σε ένα κοντό και ένα ψηλό δέντρο. Να τοποθετήσουν 7 μπάλες σε δύο χριστουγαννιάτικα δέντρα και να περιγράψουν τους συνδυασμούς με μπάλες που επέλεξαν).
Μετά την παρουσίαση τα παιδιά εξηγούν πώς οργάνωσαν τις ποσότητές τους και στη συνέχεια τους ζητάμε να κάνουν αναπαράσταση στο χαρτί. Η αναπαράσταση στην αρχή είναι εικονική (π.χ. ζωγραφίζουν αυτό που έκαναν) και αφού τα παιδιά μάθουν τα σύμβολα των αριθμών το αναπαριστούν και με σύμβολα.
Άτυπη πρόσθεσηBowling: Κάθε μπουκάλι έχει γραμμένο έναν αριθμό (1,2,3 κλπ.). Το παιδί θα πάρει τόσα καπάκια όσα γράφει πάνω το μπουκάλι που έριξε.
(πηγή “Τα μαθηματικά στο νηπιαγωγείο: κατακτώντας την έννοια του αριθμού, Ελένη Μοσχοβάκη, Σχολική Σύμβουλος 47ης&67ης Περιφέρειας Προσχολικής Αγωγής, Σάμος 2012”).
Κινητικά παιχνίδια με τους αριθμούς
• Στο έδαφος κάρτες με τους αριθμούς από το 1 έως το 5, αρχικά και έως το 10 στη συνέχεια(σε επανάληψη ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών). Τα παιδιά με τη μουσική κινούνται ανάμεσα στις κάρτες και στο σταμάτημα παίρνει ο καθένας από μία / κινούνται με τη μουσική κρατώντας τις κάρτες τους και στο σταμάτημα της μουσικής βρίσκουν κάποιον που κρατάει τον ίδιο αριθμό και γίνονται ζευγάρι / κινούνται με το ζευγάρι τους και στο σταμάτημα της μουσικής ακούν το παράγγελμα της νηπιαγωγού που λέει “Όλοι ακίνητοι εκτός από τα ζευγάρια με τον αριθμό 1 (2,3 κλπ.) που θα
περπατήσουν σαν σκυλάκια (ή κάποιο άλλο ζωάκι)”/ κινούνται με το ζευγάρι τους και στο σταμάτημα της μουσικής χωρίζονται σε ομάδες όλα τα ζευγάρια με τους ίδιους αριθμούς και πρέπει το κάθε μέλος της ομάδας να σηκώσει ψηλά και να δείξει τόσα δάχτυλα όσα ο αριθμός τους.
• Δύο ομάδες από πέντε παιδιά αρχικά και 10 στη συνέχεια: το κάθε μέλος της ομάδας έχει κρεμασμένο στο λαιμό του έναν αριθμό από το 1 έως το 5 αρχικά και έως το 10 στη συνέχεια / κινούνται ανακατεμένα και στο σταμάτημα της μουσικής πρέπει η κάθε ομάδα να μπουν στη σειρά ανάλογα με το αριθμό που έχει ο καθένας, κερδίζει η ομάδα που θα μπει πρώτη στη σειρά.
• Δυο ομάδες: απέναντι από κάθε ομάδα υπάρχουν κάρτες με τους αριθμούς από το 1 έως το 5 αρχικά και έως το 10 στη συνέχεια, και δίπλα τους ένα καλαθάκι με καπάκια / με το σύνθημα κάθε ομάδα πρέπει να βάλει πάνω σε κάθε κάρτα τόσα καπάκια όσα λέει ο αριθμός /κερδίζει η ομάδα που θα το κάνει αυτό πιο γρήγορα και πιο σωστά.
• Δυο ομάδες: Οι δυο ομάδες σε δυο παράλληλες σειρές /ο πρώτος κάθε σειράς κρατάει κάρτες με τους αριθμούς από το 1 έως το 5(ή 6 ή 7 κλπ.ανάλογα με τη χρονική στιγμή και το βαθμό δυσκολίας που θέλουμε να θέσουμε) /με το σύνθημα πρέπει να ξεκινήσει και να βάλει τις κάρτε με τους αριθμούς στη σειρά το έναν πάνω από τον άλλο φτιάχνοντας ένα μονοπάτι με αριθμούς που κταλήγουν σε ένα καρεκλάκι / κάνει ένα γύρο γύρω από το καρεκλάκι μαζεύει τις κάρτες, τις δίνει στον επόμενο και πηγαίνει στο τέλος της σειράς / κερδίζει η ομάδα που θα τελειώσει πρώτη.
Επιτραπέζια παιχνίδια Παίζονται από όλη την ομάδα ή από μικρότερες ομάδες παιδιών.
• BINGO: Κάθε παιδί έχει μπροστά του μια κάρτα με αριθμούς από το 1 έως το 5 αρχικά και έως το 10 στη συνέχεια. Υπάρχει ένα ζάρι με τα σύμβολα αυτών των αριθμών στις πλευρές του καθώς και μια πλευρά κενή. Επίσης υπάρχει και ένα καλαθάκι με κόκκινα χαρτάκια. Κάθε παιδί ρίχνει το ζάρι. Αν τύχει έναν αριθμό που τον έχει στο χαρτί του τότε τον καλύπτει με ένα κόκκινο χαρτάκι. Αν τύχει έναν αριθμό που ήδη έχει καλύψει τότε παίζει ο επόμενος. Αν τύχει την κενή πλευρά του ζαριού τότε πάλι χάνει τη σειρά του και παίζει ο επόμενος. Κεδίζει όποιος καλύψει όλους τους αριθμούς που έχει στην κάρτα του και κάνει ΒΙNGO! (Σε επόμενο επίπεδο και βαθμό δυσκολίας το ζάρι μπορεί να είναι κανονικό, να δείχνει δηλαδή τις ποσότητες των αριθμών, ενώ τα παιδιά θα έχουν στις κάρτες τους τα σύμβολα τα οποία θα πρέπει να αναγνωρίσουν και να καλύψουν).
• Χρωμάτισε τον Μπισκοτένιο! Κάθε παιδί έχει μπροστά του ένα ζωγραφισμένο Μπισκοτένιο, που πάνω του είναι γραμμένοι αριθμοί. Όπως και στο ΒINGO το κάθε παιδί ρίχνει το ζάρι και αν τον αριθμό που θα φέρει τον έχει στον Μπισκοτένιο του τότε τον χρωματίζει. Κερδίζει όποιος χρωματίσει πιο γρήγορα τον Μπισκοτένιο του.
Από το διαδίκτυο.
(Πατώντας τις εικόνες, σας παραπέμπει στο αντίστοιχο site ή blog)
Διαδραστικά παιχνίδια • Οι Boom Cards είναι μια πλατφόρμα που επιτρέπει στους εκπαιδευτικούς να κατεβάσουν δωρεάν ή να αγοράσουν ή να δημιουργήσουν οι ίδιοι διαδραστικές ασκήσεις που έχουν την μορφή παιχνιδιών. Οι Boom Cards μπορούν να τρέξουν σε διαδραστικό πίνακα, σε υπολογιστή ή σε κινητή συσκευή. Κάθε δημιούργημα/διαδραστική άσκηση στο πρόγραμμα Boom Cards ονομάζεται Deck και για να τρέξει απαιτείται σύνδεση στο διαδίκτυο. Η δωρεάν εγγραφή επιτρέπει στον χρήστη να βρει και να φυλάξει στον λογαριασμό του δωρεάν decks ή να αγοράσει και να αποθηκεύσει στο λογαριασμό του decks τα οποία μπορεί είτε να τα χρησιμοποιήσει στην τάξη είτε να τα μοιραστεί με τους μαθητές του για να τα παίξουν. Όσοι χρήστες επιθυμούν να δημιουργήσουν τα δικά του decks θα πρέπει να εξασφαλίσουν την συνδρομή με χρέωση. Η σελίδα Πρώτο Κουδούνι - Prwtokoudouni ετοίμασε μια σειρά από decks (διαδραστκές ασκήσεις) τις οποίες μπορείτε να βρείτε σε αυτό τον σύνδεσμο.
Καλά παιχνίδια!
Εκπαιδευτικοί Βίκυ Λιάνα-Μήτση Βάσω
