Από βιβλία:
Από τις εκδόσεις Ψυχογιός, κυκλοφορεί το βιβλίο του Μερκούριου Αυτζή “Τιράντες με πείσμα“. Ξημερώματα 21ης Απριλίου 1967… Τα τανκς παρελαύνουν στην Αθήνα. Η δικτατορία των συνταγματαρχών γράφει τη δική της μελανή ιστορία. Την ίδια ώρα στον ιστορικό Τύμβο του Μαραθώνα η 13χρονη Αγγελική με την παρέα της μιμούνται τους αρχαίους Μαραθωνομάχους, ιδρύουν τις Τιράντες με Πείσμα και οργανώνουν τη δική τους αντίσταση… «Ορκίζομαι ότι θα είμαι πιστός στην ομάδα μας για πάντα… να έχω πείσμα εναντίον όσων αρπάζουν την ελευθερία μου και την ελευθερία της πατρίδας…» Ο όρκος τους, ανάλογος με εκείνον της Φιλικής Εταιρείας, είναι μόνο η αρχή. Με πείσμα κι έμπνευση, έχοντας σύμμαχό τους έναν φοιτητή, έναν Ιταλό συγγραφέα και έναν γάιδαρο, θα περιλούσουν τον δικτάτορα τέως Εύζωνα με αχυρο-πουπουλένιες μπάλες μελιού, θα παίξουν κρυφτούλι με τον τρελάρα τον χωροφύλακα και τους αστυνομικούς, θα πάρουν πίσω τα βιβλία τους απ’ τον παπά Ισίδωρο και θα φέρουν τα πάνω κάτω στον παραθαλάσσιο οικισμό. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα που περιγράφει με χιούμορ και αμεσότητα τα γεγονότα από τις πρώτες μέες της δικτατορίας μέχρι και την εισβολή των τανκς στο Πολυτεχνείο…
Ένα γεμάτο δράση, αλλά και συναίσθημα παραμύθι, που ανήκει πλέον στα κλασικά κείμενα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας για παιδιά ανανέωσε μ’ έναν εντελώς απροσδόκητο τρόπο ο συγγραφέας Μάνος Κοντολέων. Το πρώτο βιβλίο του συγγραφέα κυκλοφόρησε το 1979 µε τίτλο «Ο Φωκίων ήταν ελάφι», του οποίου απόσπασμα θα βρείτε και στο βιβλίο της γλώσσας της Πέμπτης Δημοτικού. Καθώς συµπληρώνονται σαράντα χρόνια από τότε, το ίδιο εκείνο βιβλίο επανακυκλοφορεί αλλά µε µια εντελώς νέα µορφή, τόσο ως προς το κείµενο όσο και ως προς την εικονογράφηση, και µε άλλον τίτλο – «Ο Φωκίων δεν ήταν ελάφι» (εκδόσεις Πατάκη, εικονογράφηση Μυρτώ Δεληβοριά). Τι σημαίνει, όμως, αυτό το δεν που εισχώρησε στον τίτλο;
Μέσα στα σαράντα αυτά χρόνια ο Μάνος Κοντολέων έχει γράψει πάρα πολλά βιβλία (για παιδιά, νέους, ενήλικες). Κάποια από αυτά έχουν µεταφραστεί σε άλλες γλώσσες. Κάποια έχουν βραβευτεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ο ίδιος απέκτησε παιδιά κι εγγόνι. Από τότε µέχρι σήµερα έχει γίνει πιο µαχητικός – υποστηρίζει µε πάθος τις αξίες της ελευθερίας και του σεβασµού. Οπότε και αποφάσισε µε ένα δεν αυτό το πιστεύω του να το εκφράσει.
«Ο Φωκίων δεν ήταν ελάφι» είναι μια συµβολική ιστορία που μεταφέρει στο σήμερα και στο αύριο μια ιστορία 45 χρόνων και αναφέρεται στον οικουμενικό αγώνα των ανθρώπων για δικαιοσύνη και ελευθερία. Ο Φωκίων -ένα παλικάρι που μοιάζει με ελάφι- έρχεται από μια φανταστική χώρα, όπου οι άνθρωποι συνομιλούν με τα ζώα. Ο Φωκίων συνειδητοποιεί πως υπάρχουν τόποι όπου κάποιοι στερούν την ελευθερία και την αξιοπρέπεια των άλλων κατοίκων. Και αποφασίζει να δράσει. Οι περιπέτειες οι δικές του και των φίλων του φέρνουν στον νου του αναγνώστη συνθήκες παρόμοιες με αυτές που έχουμε ζήσει και στον τόπο μας -χούντα των συνταγματαρχών και εξέγερση του Πολυτεχνείου, τουρκική εισβολή στην Κύπρο- αλλά και σε άλλα μέρη της γης.
Για μικρότερα παιδιά, εξαιρετικό είναι το βιβλίο της Κωνσταντίνας Αρμενιάκου “Η κυρά-Δημοκρατία”, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ. Την κυρά Δημοκρατία όλοι την αγαπούν στο μικρό χωριό, γι” αυτό τη διάλεξαν για αρχηγό. Τι θα συμβεί όμως όταν η κυρία Ρία η Δικτατορία πάρει με τη βία όλη την εξουσία; Μπορούν οι άνθρωποι να ζήσουν ευτυχισμένοι χωρίς τη Δημοκρατία; Ένα παραμύθι για να εξηγήσουμε στα παιδιά την αξία της Δημοκρατία και για να θυμόμαστε ότι όλοι μαζί, όλοι μαζί, είμαστε πάντα πιο δυνατοί.
Λατρεμένο παραμύθι που περνάει τα πρώτα μηνύματα για τις έννοιες της δημοκρατίας και της δικτατορίας στα παιδιά προσχολικής και πρώτης σχολικής ηλικίας είναι η Ντενεκεδούπολη της Ευγενίας Φακίνου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Η Ντενεκεδούπολη είναι μια πολιτεία αλλιώτικη απ’ τις άλλες. Δεν είναι φτιαγμένη από τούβλα, πέτρες, τσιμέντο ή γυαλί. Είναι ολόκληρη φτιαγμένη από ντενεκέδες. Και μένουν σ΄αυτή, τι… άλλο; Ντενεκεδάκια. Άδεια, σκουριασμένα, παλιά ντενεκεδάκια. Βρέθηκαν όλα πεταμένα σ’ ένα σκουπιδότοπο κι αποφάσισαν να φτιάξουν τη δική τους πολιτεία, για να μένουν μόνα τους και να ‘χουν την ησυχία τους. Τα ντενεκεδάκια που μένουν εδώ έχουν περίεργα ονόματα: Σαρδέλας, Μηλίτσα, Βουτυρένιος, Σοφός, Οκέυ-μπαμ-μπαμ. Ο Σαρδέλας είχε πριν τον πετάξουν σαρδέλες, η Μηλίτσα είχε κομπόστα μήλο, ο Βουτυρένιος βούτυρο, ο Οκέυ-μπαμ-μπαμ είχε κόκα-κόλα κι ο Σοφός είχε μέσα του καφέ. Ζούσαν όλα πολύ ευτυχισμένα στην Ντενεκεδούπολη, ώσπου μια μέρα… Αν δεν έχετε το βιβλίο, μπορείτε να το ακούσετε εδώ και εδώ.
Κλασικό και αγαπημένο μου παιδικό βιβλίο, που πρωτοδιάβασα στη δευτέρα δημοτικού και ακόμα ανατρέχω στις σελίδες του είναι “Τα γενέθλια”, της Ζωρζ Σαρρή, από τις εκδόσεις Πατάκη. Μιλάει για την ιστορία της Άννας, που τα όγδοα γενέθλιά της στις 22 Απριλίου 1967 καταστρέφονται από τα τανκς που βγήκαν στην Αθήνα την παραμονή. Μέσα από τα μάτια της μικρής (το alter ego της κόρης της Ζωρζ Σαρρή, της πρόωρα χαμένης συγγραφέως, μουσικού και μεταφράστριας Μελίνας Καρακώστα) παρακολουθούμε το κλίμα εκείνης της εποχής και μαθαίνουμε τι θα πει ελευθερία.
Για λίγο μεγαλύτερα παιδιά προτείνουμε το “Κάτω απ’ την καρδιά της” της Βούλας Μάστορη, πάλι από τον Πατάκη, που αποτελεί ένα χρονικό της εφταετίας (1967-1974) όπως το διηγείται ένα έμβρυο που αρνιέται να γεννηθεί “όσο είναι η χούντα απέξω”. Δείτε εδώ και τη σχετική ανάρτηση στο blog της συγγραφέως voulamastori-kato-apo-tin-kardia-tis.blogspot.com.
“Μαμά, τι έγινε στο Πολυτεχνείο;”. Πρόκειται για ένα καταπληκτικό βιβλίο της Μαρίας Καλογεράκη σε εικονογράφηση της Λιάνας Μερτζάνη από τις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα. Η συγγραφέας, ξεκινώντας από τον εαυτό της όντας παιδί όταν έγινε η εξέγερση του Πολυτεχνείου, έφτασε μέσω της κόρης της να συναντηθεί και να επικοινωνήσει με ερωτήματα και απαντήσεις με όλα τα παιδιά που είναι δύσκολο να καταλάβουν σήμερα πια εκείνα τα γεγονότα και βρήκε τον τρόπο να πει την αλήθεια μιλώντας παραμυθένια στα παιδιά.
Εξαιρετική επιλογή τόσο για τους εφήβους όσο και για εμάς τους γονείς είναι το βιβλίο των εκδόσεων ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ με τίτλο “Το μελάνι που φωνάζει”, μια ανθολογία κειμένων σε επιμέλεια του Ηλία Γκρη για το πώς αποτυπώθηκε στη λογοτεχνία η εξέγερση του Πολυτεχνείου και ο απόηχός της. Μεταξύ άλλων ανθολογούνται: ο Μανόλης Αναγνωστάκης, ο Νικηφόρος Βρεττάκος, ο Νίκος Γκάτσος, ο Έκτωρ Κακναβάτος, ο Μανόλης Πρατικάκης, ο Γιάννης Ρίτσος, ο Τάκης Σινόπουλος, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος, ο Βασίλης Βασιλικός, η Ρέα Γαλανάκη, η Λιλή Ζωγράφου, ο Νίκος Κάσδαγλης, ο Αλέξανδρος Κοτζιάς, η Μάρω Δούκα, ο Γιώργος Ιωάννου, η Μαργαρίτα Λυμπεράκη, ο Δημήτρης Νόλλας, ο Κώστας Ταχτσής, η Ευγενία Φακίνου, ο Γιώργος Χειμωνάς, ο Νίκος Χουλιαράς κ.ά. Αυθεντικό φωτογραφικό υλικό πλαισιώνει τα κείμενα του τόμου.
Πάλι μέσα από το ιδιαίτερα ενδιαφέρον τηλεοπτικό αρχείο της ΕΡΤ μπορούμε να παρακολουθήσουμε εδώ το αφιέρωμα στην 5η επέτειο της εξέγερσης μέσα από το φακό Ελλήνων και ξένων οπερατέρ, αυτοπτών μαρτύρων των γεγονότων. Το κινηματογραφικό υλικό του ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει στιγμιότυπα από τους κεντρικούς δρόμους της Αθήνας, από το συγκεντρωμένο πλήθος και από τα αντιδικτατορικά συνθήματα. Μέσα από το ντοκιμαντέρ, παρακολουθούμε το χρονικό των γεγονότων με εικόνες από το προαύλιο του Πολυτεχνείου και τους εσωτερικούς χώρους, την αίθουσα του ραδιοφωνικού πομπού, τα αμφιθέατρα, ακούμε συνεντεύξεις και δηλώσεις των φοιτητών σε Έλληνες και ξένους δημοσιογράφους, ξαναζούμε την πορεία των εργαζομένων και των σπουδαστών το πρωί της 16ης Νοεμβρίου αλλά και τη σκηνή την ίδια νύχτα της επέμβασης του στρατού και της εισβολής του τανκ, που κάλυψε ολλανδικό τηλεοπτικό συνεργείο από το απέναντι ξενοδοχείο. Περιέχονται, επίσης, σκηνές που γυρίστηκαν κατ’ εντολήν της στρατιωτικής δικτατορίας από την έξοδο του τανκ από το Πολυτεχνείο λίγο μετά την εισβολή και από την επόμενη ημέρα της καταστολής της εξέγερσης και της κήρυξης του στρατιωτικού νόμου.
Ακόμα, μπορούμε να παρακολουθήσουμε την ταινία-αφιέρωμα του Νίκου Καβουκίδη στα γεγονότα του Πολυτεχνείου, αλλά κυρίως στο δραματικό τέλος της, με τους νεκρούς μετά την εισβολή του τανκ. Στην ταινία έχουν ενταχθεί πραγματικά πλάνα-ντοκουμέντα από τα γεγονότα του Νοέμβρη του 1973. Παρακολουθούμε στιγμές από τις εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν ως επέτειοι μνήμης και τις μαχητικές διαδηλώσεις που ακολούθησαν. Στο αφιέρωμα αυτό σημαντικά και ιστορικά είναι τα πλάνα από τα γεγονότα που ακολούθησαν το Πολυτεχνείο, όπως η πτώση της Χούντας, ο ερχομός του Καραμανλή, η επιστροφή των εξόριστων αριστερών, η πρώτη δημοκρατική προεκλογική εκστρατεία, η ορκωμοσία της πρώτης δημοκρατικής κυβέρνησης, το τηλεοπτικό διάγγελμα του τέως βασιλιά, η κηδεία του ποιητή Κ. Βάρναλη με την πορεία που ακολούθησε και οι διαδηλώσεις για τα θέματα παιδείας.
Φυσικά, το youtube μάς προσφέρει πολύ υλικό. Ενδεικτικά, προτείνουμε το παραλήρημα του δικτάτορα Παπαδόπουλου, το βίντεο-αφιέρωμα στους φοιτητικούς αγώνες, το ακουστικό ντοκουμέντο από την εισβολή του τανκ στο χώρο του Πολυτεχνείου με τη συγκλονιστική φωνή του Δημήτρη Παπαχρήστου και το αντίστοιχο οπτικό ντοκουμέντο, την εκπομπή Ρεπορτάζ χωρίς Σύνορα καθώς και ένα φιλμάκι του 1ου Ενιαίου Λυκείου Νέας Ιωνίας με τίτλο Ραδιοφωνικές μνήμες του Πολυτεχνείου (1973), φτιαγμένο για την 30η επέτειο της Εξέγερσης.
Επιπλέον, μέσα από το youtube μπορούμε να φέρουμε τα παιδιά μας σε επαφή με τις μουσικές που σφράγισαν την περίοδο της Χούντας και παραμένουν επίκαιρες μέχρι και σήμερα.
Προσκύνημα (Ορέστη απ” το Βόλο)
ΠΗΓΗ: https://www.talcmag.gr/ekpaideysi/milame-sta-paidia-gia-to-polytechneio/
Εκπαιδευτικός: Κουτσωνάκη Σωτηρία
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου