Η πιο ώριμη μορφή ενηλικίωσης να είναι η συμφιλίωση με τον έφηβο που δεν σιώπησε ποτέ μέσα μας

 Υπάρχουν βιώματα που δεν γνωρίζουν ημερομηνία λήξης. Η εφηβεία είναι ένα από αυτά. Αν και κοινωνικά, ανατομικά, και βιολογικά ορίζεται ως το μεταίχμιο ανάμεσα στην παιδική ηλικία και την ενηλικίωση, η ουσία της, βαθιά υπαρξιακή, επιβιώνει και κυκλοφορεί αφανώς ή εμφανώς, μέσα στο σώμα και τον ψυχισμό των ενηλίκων. Πρόκειται για μια οντολογική κατάσταση, όχι για ένα πέρασμα. Μια δυναμική και συχνά βασανιστική ενδιάμεση ζώνη, η οποία διαποτίζει τον ενήλικο βίο και υπονομεύει το αφήγημα της ωριμότητας.

Η εφηβεία, στην πιο αυθεντική της μορφή, είναι η στιγμή που το υποκείμενο αντικρίζει για πρώτη φορά το αβυσσαλέο βάθος του εαυτού του: την αμφιβολία, την επιθυμία, τη ντροπή, τη σύγκρουση με τους ρόλους και τις προσδοκίες. Είναι μια «πρωτόγονη συνείδηση» του ότι το εγώ δεν είναι ούτε σαφές ούτε ενιαίο. Οι έφηβοι κοιτάζουν τον κόσμο και κυρίως τον εαυτό τους, μέσα από έναν παραμορφωτικό καθρέφτη, όχι γιατί είναι αδύναμοι, αλλά γιατί είναι ακόμα πολλαπλοί και άγνωστοι.

Πολλοί ενήλικες, αν και εμφανισιακά έχουν εγκαταλείψει την εφηβική ηλικία, φέρουν μέσα τους ακέραιη αυτή τη ρωγμή: τη δυσκολία αποδοχής του εαυτού, την ανάγκη επιβεβαίωσης, τον φόβο της απόρριψης, την εμμονή με το βλέμμα του Άλλου. Ζουν με την ψευδαίσθηση της ωριμότητας, μα μέσα τους παραμένουν αταξινόμητοι, ανικανοποίητοι, ακατάστατοι. Η εφηβεία, έτσι, μετατρέπεται σε αξεπέραστη οντολογία: μια υπαρξιακή συνθήκη που καθορίζει τον ενήλικο όχι από το πότε την ξεπέρασε, αλλά από το πώς την κουβαλά.

 Η κοινωνία, ανίκανη να αποδεχτεί την ευθραυστότητα της ανθρώπινης ταυτότητας, επιβάλλει στους ενήλικες τον ρόλο του σταθερού, του «φτιαγμένου», του ολοκληρωμένου. Όμως κάτω από αυτή την επιφάνεια, ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων ζει εγκλωβισμένος σε εκείνη την ανεξάντλητη υπαρξιακή ανησυχία της εφηβείας. Η σύγκρουση μεταξύ του τι είμαι και του τι πρέπει να φανώ αναβιώνει: στον εργασιακό χώρο, στις σχέσεις, στον τρόπο σκέψης.

Ο ενήλικας που αναπαράγει τον εφηβικό μηδενισμό, την υπερευαισθησία, ή τον φόβο της αποτυχίας, δεν είναι απλώς «ανώριμος». Είναι ο άνθρωπος που δεν επουλώθηκε ποτέ, γιατί ποτέ δεν του δόθηκε ο χώρος και ο χρόνος να συμφιλιωθεί με τα χάσματα του εαυτού του. Ο έφηβος μέσα του παρέμεινε σιωπηλός, όχι νεκρός.

Αν όμως η εφηβεία είναι τόσο διαβρωτική, γιατί να την διατηρεί κάποιος; Διότι δεν είναι μόνο πληγή. Είναι επίσης δημιουργική ένταση, αμφισβήτηση, ροπή προς το Όλο. Ο ενήλικας που διασώζει εντός του τον έφηβο, με τρόπο συνειδητό και συμφιλιωτικό, αποκτά πρόσβαση σε έναν ζωντανό πυρήνα αυθεντικότητας. Είναι αυτός που δεν βολεύεται, που τολμά να ξανακοιτάζει τον εαυτό του ως άγνωστο, που δεν αποδέχεται την τελειότητα ως στόχο αλλά την ασυμμετρία ως αλήθεια.

Σε έναν κόσμο που εξιδανικεύει τη σταθερότητα, ίσως το πιο θαρραλέο πράγμα είναι να παραμείνει κανείς, έστω μερικώς, έφηβος: να συνεχίζει να ρωτά, να επιθυμεί, να μην έχει καταλήξει.

Η εφηβεία στο σώμα των ενηλίκων δεν είναι απόκλιση, ούτε παθολογία. Είναι μια εσωτερική μνήμη του ανολοκλήρωτου, η οποία, αντί να κατασταλεί, αξίζει να αναγνωριστεί και να αξιοποιηθεί. Η ενήλικη ζωή, εξαγνισμένη από τις προσποιήσεις, είναι αυτή που ενσωματώνει την εφηβεία όχι ως ελάττωμα αλλά ως ρίζα.

Η εφηβεία, τελικά, δεν είναι στάδιο. Είναι οντολογία: ένα θεμελιώδες υπαρξιακό ρήγμα, μια πληγή που μπορεί να μετατραπεί σε πηγή δημιουργίας, συνείδησης, ενσυναίσθησης. Κι ίσως η πιο ώριμη μορφή ενηλικίωσης να είναι η συμφιλίωση με τον έφηβο που δεν σιώπησε ποτέ μέσα μας.

Πηγή: https://proskynitis.blogspot.com/

Εκπαιδευτικός: Γιάννης Αλεξανδρόπουλος