Παιδαγωγικές και διδακτικές πρακτικές της διαφοροποιημένης διδασκαλίας

Η διαφοροποιημένη διδασκαλία είναι μια παιδαγωγική προσέγγιση που αναγνωρίζει ότι κάθε μαθητής έχει διαφορετικές ανάγκες, ικανότητες και τρόπους μάθησης. Ο στόχος της είναι να προσαρμόζεται το μάθημα ώστε όλοι οι μαθητές να μπορούν να συμμετέχουν, να κατανοούν και να προοδεύουν με τον δικό τους ρυθμό. Οι διδακτικές στρατηγικές παρομοιάζονται με «αγωγούς», μέσα από τους οποίους οι εκπαιδευτικοί διοχετεύουν το περιεχόμενο και τα μαθησιακά αποτελέσματα, ανάλογα με τις ανάγκες των μαθητών τους. Οι στρατηγικές αυτές βοηθούν να δημιουργηθεί μια διαφοροποιημένη τάξη, όπου δίνεται έμφαση στην εξατομικευμένη μάθηση και στην ποικιλία προσεγγίσεων. Παρακάτω παρουσιάζονται κάποιες από αυτές:

•             Σταθμοί

Οι σταθμοί αντιπροσωπεύουν διάφορα σημεία στην τάξη όπου οι μαθητές μπορούν να ασχοληθούν με διάφορες εργασίες σύμφωνα με τις ατομικές τους ανάγκες και τα ενδιαφέροντά τους. Αυτό παρέχει ευελιξία καθώς οι μαθητές δεν χρειάζεται να ακολουθούν όλους τους σταθμούς και δεν χρειάζεται να διαθέσουν τον ίδιο χρόνο σε κάθε έναν από αυτούς. Η διαφοροποίηση των εργασιών σε κάθε σταθμό επιτρέπει την προσαρμογή στο επίπεδο των μαθητών που τον επισκέπτονται. Επίσης, οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να οργανώνουν τις ομάδες εργασίας με ευελιξία, επιλέγοντας ποιοι μαθητές θα εργαστούν σε κάθε σταθμό, ποιες εργασίες θα αναλάβουν και ποιοι κανόνες θα ισχύουν. Αυτό δίνει τη δυνατότητα για εξατομικευμένη προσέγγιση, λαμβάνοντας υπόψη τις ατομικές δεξιότητες και ανάγκες κάθε μαθητή.

•             Διαβαθμισμένες δραστηριότητες

Όταν ένας εκπαιδευτικός θέλει να βεβαιωθεί πως οι μαθητές με διαφορετικές ανάγκες, εργάζονται με τις ίδιες βασικές ιδέες και χρησιμοποιούν τις ίδιες βασικές δεξιότητες, χρησιμοποιεί αυτή την στρατηγική. Ουσιαστικά, ο εκπαιδευτικός φροντίζει ώστε το κέντρο βάρους της δραστηριότητας να είναι το ίδιο, προσφέροντας όμως εργασίες διαφορετικής δυσκολίας. Με αυτόν τον τρόπο μεγιστοποιείται η πιθανότητα κάθε μαθητής να αποκτά βασικές δεξιότητες όπως και να δημιουργείται η κατάλληλη πρόκληση.

•             Μαθησιακά συμβόλαια

Αυτή η διδακτική μέθοδος μπορεί να πάρει διάφορες μορφές, ωστόσο στην ουσία πρόκειται για μια συμφωνία μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή. Ο εκπαιδευτικός εγγυάται κάποιες ελευθερίες όσον αφορά στην απόκτηση δεξιοτήτων και εννοιών τις οποίες ο εκπαιδευτικός θεωρεί σημαντικές στο πλαίσιο της μαθησιακής διαδικασίας.

•             Ανεξάρτητα Projects

Ένα από τα βασικά θέματα που έχει να διαχειριστεί ο εκπαιδευτικός μέσα σε μια αίθουσα διδασκαλίας, είναι η συστηματική προσπάθεια που πρέπει να καταβάλλει θέτοντας ζητήματα ή προβλήματα που τραβούν το ενδιαφέρον και την περιέργεια των μαθητών. Ουσιαστικά, αυτή η στρατηγική προσαρμόζεται στις προσωπικές ανάγκες αλλά και στα ενδιαφέροντα των μαθητών, με σκοπό να μπορέσουν τελικά να αναδείξουν και να αναπτύξουν τα ταλέντα τους και τα δεξιότητές τους. Βασική προϋπόθεση αυτής της στρατηγικής, είναι να ανταποκρίνεται στην ετοιμότητα των μαθητών αλλά και στο μαθησιακό τους προφίλ.

•             Σύνθετη διδασκαλία

Στόχος της σύνθετης διδασκαλίας είναι να εξασφαλίσει ευκαιρίες μάθησης οι οποίες θα είναι ίσες για όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως της ακαδημαϊκής, πολιτισμικής και γλωσσολογικής ετερογένειάς τους. Η σύνθετη διδασκαλία δημιουργεί συνθήκες που απαιτούν ένα ευρύτερο φάσμα διανοητικών δεξιοτήτων των μαθητών, όπως παραγωγή ιδεών. Σε αυτό το πλαίσιο της συγκεκριμένης διαδικασίας, οι μαθητές εργάζονται σε ομάδες, οι οποίες δημιουργούνται από τους δασκάλους, βασιζόμενοι στις δεξιότητες και το ενδιαφέρον των μαθητών και αυτές οι ομάδες μπορεί να είναι άλλοτε ομοιογενείς και άλλοτε ετερογενείς ως προς την ετοιμότητά τους. Εξάλλου, πλήθος ερευνών έχουν καταδείξει τα οφέλη της ομαδοσυνεργατικής μεθόδου στους μαθητές, καθώς βρίσκονται σε πλήρη αλληλεξάρτηση για την ολοκλήρωση του έργου ή την επίλυση του προβλήματος που τους έχει τεθεί και εμπλέκονται ενεργά στην διαδικασία. 

Εκπαιδευτικός: Μαρία Μπαρόλα